1948-1955
16 IX 1948
uchwałą Senatu Akademickiego na wniosek rektora prof. Karola Koranyiego powołano Archiwum UMK. Jego organizację powierzono mediewiście prof. Bronisławowi Włodarskiemu, byłemu pracownikowi Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, którego upoważniono do swobodnego doboru personelu. Pierwszym pomieszczeniem Archiwum był niewielki pokój nr 26 znajdujący się na II piętrze Collegium Maius przy ul. Fosa Staromiejska 3. Początkowo zasób archiwalny stanowiły wycinki prasowe gromadzone od roku 1946, dotyczące działalności UMK i pochodzące głównie z prasy regionalnej.
30 VI 1949
na wniosek dziekana Wydziału Humanistycznego prof. Kazimierza Hartleba Senat UMK jednogłośnie uchwalił wystąpić „[…] z wnioskiem o przydział etatu pomocniczych sił naukowych dla Archiwum UMK”;
1 X 1949
w charakterze asystenta zatrudniono mgr. Tadeusza Grudzińskiego (późniejszy profesor), młodszego asystenta prof. Bronisława Włodarskiego w Katedrze Historii Polski Średniowiecznej Wydziału Humanistycznego (pracował do 31 sierpnia 1951).
13 III 1951
pismo prof. Bronisława Włodarskiego do Rektoratu o przekazywanie przez podległe kancelarie akt z lat ubiegłych do Archiwum;
28 III 1951
Mieczysław Filipkowski, sekretarz administracyjny UMK, przekazał pierwszą partię dokumentacji z lat 1945–1949 z Sekretariatu Rektora;
31 III 1951
przejęto materiały archiwalne po rozwiązanym przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego Oddziale Wojewódzkim Towarzystwa Przyjaciół Młodzieży Szkół Wyższych (działało od października 1946);
23 IV 1951
do Archiwum została przekazana dokumentacja z lat 1945–1950 z kancelarii Wydziału Humanistycznego UMK;
26 IV 1951
przejęto pierwszą partię materiałów archiwalnych przekazanych przez Referat Gospodarczy UMK z lat 1945–1950;
IV 1951
prof. Bronisław Włodarski złożył rezygnację z funkcji kierownika. Do Archiwum oddelegowany został jako pracownik naukowy pełniący obowiązki kierownika, w wymiarze 36 godzin tygodniowo, doc. Leonid Żytkowicz, historyk dziejów nowożytnych, adiunkt w Zakładzie Historii Europy Wschodniej Wydziału Humanistycznego UMK;
IV 1951
przejęto pierwsze akta osobowe przekazane przez Komisję Egzaminów Magisterskich Wydziału Humanistycznego UMK;
22 V 1951
Mieczysław Filipkowski, sekretarz administracyjny UMK, przekazał do Archiwum pierwsze materiały archiwalne Działu Kadr z lat 1946–1949;
1 VI 1951
Senat UMK przyjął wniosek dziekana Wydziału Humanistycznego prof. Bronisława Włodarskiego o mianowanie doc. Leonida Żytkowicza archiwistą Uniwersytetu w IV stopniu służbowym;
11 XII 1951
pierwsze materiały archiwalne z lat 1946–1950 przekazał Referat Młodzieżowy UMK (później: Oddział Organizacji i Toku Studiów).
8 II i 17 IV 1952
Ludomira Spangowa, kierownik kancelarii ogólnej, przekazała do Archiwum dokumentację z Sekretariatu UMK z lat 1945–1947;
16 IV 1952
kolejną partię akt z lat 1945–1950 przekazał Wydział Humanistyczny UMK;
23 IV 1952
przejęto materiały archiwalne z lat 1945–1952 po zlikwidowanym Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UMK;
1 IX 1952
Archiwum przejęło dokumentację z lat 1946–1952 po Zakładzie Filologii Angielskiej Wydziału Humanistycznego;
20–22 IX 1952
w związku z przejęciem dokumentacji z niektórych biur i wydziałów uczelni Archiwum przeniesiono do większego pokoju nr 55 o powierzchni 100 m² po Zakładzie Prehistorii Wydziału Humanistycznego, który mieścił się na III piętrze Collegium Maius i wyposażony był w pięć zamykanych i plombowanych szaf;
25 IX 1952
Klemens Kruża, kierownik Referatu Gospodarczego UMK, przekazał materiały z lat 1948–1951 po Katedrze Filologii Romańskiej Wydziału Humanistycznego;
8 X 1952
ukazało się zarządzenie nr 39 ministra szkolnictwa wyższego w sprawie wprowadzenia w życie instrukcji dotyczącej przechowywania akt wytworzonych przez szkoły wyższe, podziału ich na kategorie i obowiązku przekazywania do archiwum;
14 X 1952
rozpoczęto prowadzenie książki wypożyczeń dokumentacji (prowadzona była do 29 września 1954);
24 XI 1952
ukazało się zarządzenie nr 53 ministra szkolnictwa wyższego wprowadzające w szkołach wyższych system bezdziennikowy kancelarii na podstawie strukturalnego wykazu akt wraz z podziałem na kategorie i czasookresem przechowywania;
1952
Z Archiwum wypożyczono pierwsze materiały na wystawę organizowaną przez Muzeum Pomorskie (ob. Muzeum Okręgowe) w toruńskim ratuszu staromiejskim.
18 III 1953
w Archiwum odbyła się pierwsza wizytacja przeprowadzona przez mgr Janinę Waluszewską z oddziału toruńskiego Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Bydgoszczy (ob. Archiwum Państwowe w Toruniu). W protokole zanotowano, że na UMK działały dwie składnice przechowujące materiały archiwalne z lat 1945–1951. Jedna pozostawała w gestii kierownika Archiwum i liczyła 17 mb. akt (88 paczek, 29 segregatorów i trzy wiązki), w tym m.in. akta sekretariatu ogólnego, dziekanatów Wydziałów: Humanistycznego i Matematyczno-Przyrodniczego, Referatu Administracyjnego, doktoraty; w drugiej umieszczonej w skarbcu Collegium Minus (ul. Fosa Staromiejska 1a) i znajdującej się pod opieką kierownika Referatu Budżetowego Felicji Litwin przechowywana była dokumentacja kwestury oraz majątków uniwersyteckich licząca 4 mb. akt (235 segregatorów, 200 wiązek i cztery teczki);
26 VI 1953
komisja do brakowania akt w składzie: doc. Leonid Żytkowicz, Julia Zan i Leokadia Niekrasz przeprowadziła pierwsze brakowanie dokumentacji Referatu Gospodarczego UMK z lat 1945–1952;
10 VII 1953
ukazało się zarządzenie nr 35 ministra szkolnictwa wyższego w sprawie zatwierdzenia ramowej instrukcji kancelaryjnej dla szkół wyższych i wprowadzenia jej w życie (w UMK wprowadzona zarządzeniem wewnętrznym z 18 sierpnia tr.);
14 VII 1953
oddział toruński Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Bydgoszczy wypożyczył z Archiwum dokumentację na wystawę (do 31 grudnia tr.);
22 VII 1953
Oddział Kadr przekazał do Archiwum pierwsze akta osobowe pracowników UMK z lat 1945–1952;
VIII 1953
po raz pierwszy przekazano na makulaturę zbędną dokumentację (2 410 j.a.);
1 IX 1953
w szkołach wyższych wprowadzono nową instrukcję kancelaryjną oraz wytyczne Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych z 1 lutego 1952 roku w sprawie podziału akt na kategorie i tryb postępowania przy przekazaniu dokumentacji do brakowania;
9 IX 1953
dokumentację z lat 1950–1952 przekazał Oddział Organizacji i Toku Studiów UMK;
IX–X 1953
Archiwum przejęło materiały po zlikwidowanych Zakładach Wydziału Prawa UMK;
15 X 1953
zostały przekazane materiały archiwalne po zlikwidowanej w roku 1951 Spółdzielni Pracowników UMK (działała od 5 kwietnia 1946);
17 XI 1953
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy wydało zezwolenie na przekazanie materiałów wybrakowanych w Archiwum na przemiał (w ilości 43 paczki i dwie wiązki).
14 VI 1954
pismo władz UMK do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w sprawie powołania mgr. Józefa Mossakowskiego (późniejszy doktor) na stanowisko kierownika Archiwum Uniwersyteckiego;
Przed 31 VIII 1954
doc. Leonid Żytkowicz przejął akta z lat 1947–1954 po zlikwidowanej Delegaturze Ministerstwa Oświaty ds. Młodzieży Szkół Wyższych w Toruniu;
31 VIII 1954
w związku z wygaśnięciem umowy o pracę doc. Leonid Żytkowicz zakończył pracę w Archiwum w charakterze pracownika kontraktowego i otrzymał etat zastępcy profesora w Zakładzie Historii Gospodarczej Wydziału Humanistycznego UMK;
15 IX 1954
kierownikiem Archiwum mianowano historyka mediewistę mgr. Józefa Mossakowskiego, współorganizatora UMK;
4 X 1954
do Archiwum przekazane zostały pierwsze materiały z lat 1951–1954 z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UMK (powstał 1 września 1951);
21 X 1954
mgr Józef Mossakowski, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego przejął od doc. Leonid Żytkowicza pomieszczenia i zasób Archiwum;
26 X 1954
przejęte zostały materiały archiwalne po zlikwidowanym Studium Przygotowawczym działającym przy UMK w latach 1946–1954;
26 X 1954
mgr Józef Mossakowski objął obowiązki kierownika (pełnił je do 31 grudnia 1965), w pracy wspomagał go starszy pedel Kazimierz Nowicki (do 31 lipca 1958);
28 X 1954
Mieczysław Filipkowski, sekretarz administracyjny UMK, przekazał kolejną partię dokumentacji Rektoratu z lat 1945–1951/52.
IX 1955
w związku z powiększającym się zasobem, Archiwum otrzymało pomieszczenie nr 62 o powierzchni 54 m² wyposażone w cztery rzędy podwójnych regałów (400 mb. półek), które znajdowało się w piwnicy (niski parter) Collegium Maius;
28 X 1955
odbyła się kolejna wizytacja w Archiwum przeprowadzona przez mgr Karolę Ciesielską, pracownika oddziału toruńskiego Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Zasób z lat 1945–1953 liczył 40 mb. akt, w tym m.in. materiały po zlikwidowanym Studium Przygotowawczym przy UMK (30 mb.) i dokumentacja Rektoratu (5 mb.).